Gepubliceerd op 13 mei 2013
Begin juni werden Oostenrijk, Zwitserland, Tsjechië, Slovakije, Hongarije, Polen en de Duitse deelstaten Saksen en Beieren getroffen door historische overstromingen. In Budapest bereikte de Donau een recordniveau van 8,9 m, en dat terwijl het normale peil amper 2 m bedraagt. In Maagdenburg, hoofdstad van de deelstaat Saksen-Anhalt, is de Elbe tot maar liefst 7,5 m gestegen, een niveau dat al in 1200 niet meer is gehaald. Deze uitzonderlijke overstromingen van beide rivieren en hun zijrivieren hebben de dood van 19 burgers en de evacuatie van tienduizenden geëist. De materiële schade is aanzienlijk. Als je de honderdduizenden hectaren verloren oogst meerekent, komt het totaal neer op miljarden euro’s.
De laatste grote overstromingen in de regio, in augustus 2002, werden veroorzaakt door de samenkomst van zware regenval en snelle dooi in de Alpen. De huidige overstromingen hebben een nog verwoestender impact, en werden op hun beurt veroorzaakt door zware regenval op een nagenoeg verzadigde bodem, als gevolg van een bijzonder natte lente.
Eind mei al toonden de gegevens van de SMOS-satelliet (Soil Moisture and Ocean Salinity) van het Europese Ruimtevaartagentschap ESA een bodemvochtigheid in Duitsland die alle records brak. Met de doorweekte bodems niet meer in staat om ook maar enig vocht op te nemen, werden de enorme hoeveelheden water van de regenbuien in de regio direct naar de waterlopen afgevoerd, met verwoestende overstromingen tot gevolg. In de toekomst zouden SMOS-data gebruikt kunnen worden om zulke overstromingen te voorspellen, wat ongetwijfeld van veel nut zal blijken in het licht van de recente uitlating van het Europese Milieuagentschap: “Europa moet zich voorbereiden op een leven met meer overstromingen, die in het bijzonder het gevolg zijn van klimaatverandering.”
Kaart die de overstroomde gebieden toont op 9 juni 2013 in Maagdenburg, Duitsland. De overstroomde gebieden zijn verkregen op basis van TerraSAR-X-beelden met een resolutie van 8,5 m. Ze zijn over een RapidEyebeeld met 5 m resolutie heen gelegd.
Nu verschillende staten in ernstige nood verkeren, heeft Duitsland het International Charter “Space and Major Disasters” in werking gesteld. Hierdoor wordt een groot aantal aardobservatiesatellieten ingezet om de civiele bescherming en reddingsorganisaties bij rampen te ondersteunen. Het beeld hieronder toont een van de spatiokaarten die zijn aangemaakt voor de stad Maagdenburg: tegen een achtergrondbeeld van RapidEye in ware kleuren worden de overstroomde gebieden weergegeven in lichtblauw, en de normale rivierbedding in donkerblauw. De rode lijnen zijn overstroomde wegen.
Flood risk in Europe: the long-term outlook