Gepubliceerd op 1 maart 2010
Op 20 februari laatstleden werd het Portugese eiland Madeira, totnogtoe beschouwd als een klein toeristenparadijs, getroffen door stortregens. Modderstromen vol rotsblokken kwamen langs de steile hellingen omlaag en wierpen zich in de straten van de steden aan de zuidkust, het dichtstbevolkte gebied van het eiland. Op 23 februari werd de balans opgetekend: 42 dodelijke slachtoffers, een honderdtal gewonden en 32 vermisten.
Beeld van het grootste eiland van Madeira, genomen op 7 maart 2007 door de
Advanced Land Imager-sensor aan boord van de EO-1-satelliet van de NASA. Klik op
het beeld om het in volle resolutie zichtbaar te maken op de website Earth Observatory.
Dit archiefbeeld van de satelliet EO-1 illustreert de topografie van het eiland en biedt meer inzicht in de wijze waarop zo’n ramp heeft kunnen gebeuren. Het vulkanische eiland steekt uit de Atlantische Oceaan zo’n 850 km ten zuidwesten van Portugal en 650 km uit de Marokkaanse kust. Met een piek van 1862 m wordt het landschap gekenmerkt door steile bergen en diepe kloven. Bij zware regen wordt het water naar de kust geleid via de talrijke ravijnen waarrond de meeste steden zijn gebouwd. Het dorpje Ribeira Brava en de hoofdstad Funchal, die het zwaarst getroffen werden door de catastrofe, bevinden zich allebei niet op de flank, maar aan de monding van zo’n ravijnen. Drie rivieren stromen uit de bergen Funchal binnen; twee ervan zijn omzoomd door belangrijke wegen en komen in een V-vorm samen bij de haven. Deze twee rivieren traden samen op als een trechter, waardoor de modder het zuiden van de stad in stroomde. Ook de bovenstad werd niet gespaard, verschillende voertuigen werden meegesleurd door de overstromingen, die zorgen voor talrijke aardverschuivingen.
Hoewel het onweer dat over Madeira trok het gevolg was uitzonderlijke klimaatomstandigheden, beweren sommigen dat de omvang van de ramp rechtstreeks toe te schrijven aan slechte stedelijke planning. Vooral het zuiden van het eiland kende de afgelopen decennia een spectaculaire groei van de toeristische sector, en vertegenwoordigers van de civiele bescherming zowel als ecologische verenigingen hekelen deze politiek van massale bebouwing die geleid heeft tot een “ondoordringbaar maken van de bodem door asfalt en beton, waardoor de normale afstroming van de drie rivieren die samenkomen bij Funchal belemmerd werd”.