Gepubliceerd op 11 december 2020
In de nasleep van Internationale Solidariteitsdag presenteren we u met trots een klein project met grote humanitaire ambities. STENTOR (Gebruik van aardobservatiesatellieten om de doeltreffendheid van humanitaire operaties te verbeteren) is een STEREO-project van het type 'Disseminatie' dat als doel had een rapport op te stellen met gedetailleerde informatie over het gebruik van aardobservatiemethoden via satellieten in verschillende humanitaire contexten. Het rapport, geschreven door onderzoekers gespecialiseerd in epidemiologie en rampengeografie aan de Katholieke Universiteit Leuven, werd zeer recent gepubliceerd.
In het afgelopen decennium hebben in totaal 3.755 catastrofale gebeurtenissen jaarlijks gemiddeld 175 miljoen mensen getroffen. Bovendien worden door gewapende conflicten zoals in Jemen of Ethiopië miljoenen mensen op de vlucht gejaagd. In veel van deze situaties kan aardobservatie de actie van humanitaire organisaties rechtstreeks ondersteunen, waardoor de efficiëntie en effectiviteit van de respons aanzienlijk wordt verbeterd.
Controlecentrum van het Coördinatiecentrum voor respons in noodsituaties (ERCC) in Brussel. Afbeelding: Alexandros Michailidis
Hoe aardobservatie wordt gebruikt door humanitaire organisaties
Enkele van de meest voorkomende toepassingen van aardobservatiesatellieten zijn het uitvoeren van schadebeoordelingen na een ramp, zoals een aardbeving of storm, en het identificeren van locaties van verzamelplaatsen of kampen van ontheemden. Er is echter een grote verscheidenheid aan toepassingen en voor bijna alle soorten rampen worden satellietbeelden gebruikt op een bepaald punt van het rampenbeheer (preventie-, mitigatie-, respons- of herstelfase).
Vergelijking van het licht dat wordt uitgestraald door menselijke activiteiten boven de stad Beira, voor en na de cycloon Idai in 2019. Afbeelding: NASA
Sinds satellietbeelden met zeer hoge ruimtelijke resolutie in het begin van de jaren 2000 op grotere schaal beschikbaar kwamen voor civiele organisaties, worden grote conflicten zoals in Syrië ook gecontroleerd door verschillende humanitaire organisaties, waaronder UNOSAT, Amnesty International en Human Rights Watch.
Beelden van deze satellieten helpen bij het opsporen van mogelijke schendingen van de mensenrechten die door arbeiders op de grond onmogelijk te identificeren of vast te stellen waren. De meest voorkomende toepassing is de beoordeling van beschadigde of vernielde gebouwen, zoals scholen, ziekenhuizen en culturele / religieuze gebouwen, die sterke indicatoren zijn voor schending van mensenrechten. Satellietbeelden kunnen ook een bevestiging zijn van informatie die is ontvangen van lokale bronnen, zoals bewijs van verbrande dorpen of de aanwezigheid van massagraven.
Satellietbeelden geanalyseerd door Human Rights Watch van een Rohingya-dorp in Maungdaw Township, Birma. Afbeelding: 2017 Digital Globe and Human
Nieuwe trends in het veld
Het werkveld aardobservatie is in constante evolutie en er is een continue instroom van innovatieve toepassingen. Een voorbeeld is de monitoring van de wederopbouw van infrastructuur met behulp van satellietbeelden in regio's waar veiligheidsbeperkingen de planning en uitvoering van beoordelingsmissies beperken, zoals Somalië. Een ander voorbeeld is het monitoren van houtverbruik en ontbossing en de impact ervan op de lokale omgeving van kampen voor ontheemden - een belangrijke bron van lokale spanningen en massale ontginning van het grondgebied.
Het gebruik van machine learning-technologie, kleine satellieten, satellietconstellaties en een grotere betrokkenheid van gigantische technologiebedrijven zoals Google, Facebook, Microsoft en Amazon hebben ook de keuze aan applicaties enorm vergroot en de toegankelijkheid van satellietbeelden voor een groter publiek, inclusief humanitaire organisaties.
Eerste stappen om aardobservatie voor humanitaire doeleinden te gebruiken
Samenwerking tussen instanties op dit gebied is al met succes tot stand gebracht, en voorbeelden zijn het International Charter Space and Major Disasters, de Emergency Management Service van het Europese Copernicusprogramma en het Humanitarian OpenStreetMap Team. Deze organisaties, en anderen, verstrekken vrijelijk gegevens en kaarten die zijn uitgewerkt op basis van analyse van satellietbeelden.
Om satellietbeelden in de workflow van een humanitaire organisatie op te nemen, moeten de veldteams de beperkingen van een dergelijke technologie, de kosten die inherent zijn aan het verwerven van satellietbeelden en de opleiding van werknemers evalueren. Diverse organisaties kunnen hierbij helpen, zoals CartONG (ngo gespecialiseerd in het ondersteunen van het gebruik van GIS door andere ngo's) of het United Nations Institute for Training and Research.
Satellietbeelden voor humanitaire hulp zijn blijvend en operationele agentschappen kunnen hun doeltreffendheid en prestaties verbeteren door deze nieuwe toepassingen op te nemen in hun paraatheids-, preventie- en responsactiviteiten.