De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) is een intergouvernementele organisatie die 22 lidstaten telt en zich toespitst op activiteiten in de ruimte. Ze beschikt over een jaarlijks budget van meer dan vijf miljard euro. De organisatie werd opgericht in 1975, met België als een van de stichtende leden. ESA treedt tevens op als de facto Belgische ruimtevaartorganisatie.
Ze houdt zich bezig met bemande ruimtevluchten, ruimtetransport, navigatie, ruimtewetenschap, -techniek en technologie, operaties, telecommunicatie, geïntegreerde toepassingen en aardobservatie.
Binnen het domein van aardobservatie heeft ESA allerlei initiatieven op poten gezet, elk met hun specifieke kenmerken:
EOEP
Het Earth Observation Envelop Programme (EOEP) is de basis van de wetenschappelijke en onderzoeksgebonden aardobservatieactiviteiten van ESA. Het programma omvat twee onderdelen:
Research Mission Component
Binnen dit onderdeel, dat vroeger Earth Explorer Component heette, worden onderzoeksmissies gedefinieerd, ontwikkeld en opgestart. Via deze ruimtevaartmissies probeert ESA een antwoord te geven op dringende vragen over onze “levende planeet”. De ontwikkeling van de missies balanceert op de rand van wat technisch mogelijk is.
Er zijn momenteel (2018) acht onderzoeksmissies:
- GOCE, onderzoek naar zwaartekracht;
- SMOS, onderzoek naar water;
- CRYOSAT, onderzoek naar ijs;
- SWARM, onderzoek naar magnetische velden:
- ADM-Aeolus, onderzoek naar wind;
- EARTHCARE, onderzoek naar wolken en aerosols;
- BIOMASS: onderzoek naar bos (in de steigers);
-
FLEX: onderzoek naar fluorescentie en gezondheid van planten (in de steigers).
Development and Exploitation Component
Dit onderdeel omvat:
-
Voorbereidende activiteiten, de voorafgaande ontwikkeling van instrumenten tot het definiëren van nieuwe soorten missies;
-
Management van de onderzoeksmissies;
-
Wetenschappelijke exploitatie en ontwikkeling van nieuwe toepassingen en precommerciële diensten.
Earth Watch
Dit programma bestaat uit activiteiten met een veeleer operationeel karakter, de zogeheten programma-elementen
Climate Change Initiative (CCI)
De voorbije 30 jaar hebben ESA en haar lidstaten verschillende langetermijnactiviteiten rond aardobservatie uitgebouwd. Dankzij de verzamelde gegevens kan ESA een aanzienlijke bijdrage leveren aan het onderzoek naar de klimaatverandering.
Incubed
Een programma-element voor nieuwe commerciële ruimtetechnologie.
PROBA-V exploitation
Dit programma-element omvat de missieplanning en operaties van de PROBA-V-satelliet, het boordinstrumentarium en het grondsegment. Ook de productie en archivering van de verschillende VEGETATION-producten vallen onder dit programma-element.
ALTIUS
Dit programma-element omvat de ontwikkeling en lancering van ALTIUS, een satellietmissie die gebruikmaakt van spectrale beeldvorming. De satelliet is opgebouwd op een PROBA-platform en zal de driedimensionale verspreiding en evolutie van stratosferische ozon meten met een hoge verticale resolutie.
Copernicus Space Component
Binnen het Copernicus Space Component Programme (CSC) (voorheen GMES Space Component) worden specifieke, operationele aardobservatiesatellieten of -instrumenten ontwikkeld en gebouwd ten dienste van het EU-programma Copernicus. Het missieconcept van de CSC zijn de Sentinel-satellieten en -instrumenten. Met die gegevens die ze verzamelen worden de Copernicus-informatiediensten binnen het EU-programma ondersteund. Ze moeten ook ontwikkeling van commerciële activiteiten mogelijk maken.
Meteorologische programma's
Deze programma's zijn een vruchtbare samenwerking tussen ESA en EUMETSAT.
METOP SG
MetOp Second Generation (MetOp-SG) is een ESA-programma waarin twee prototype satellieten met polaire omloopbaan worden ontwikkeld (MetOp-SG-A en MetOp-SG-B) in het kader van het EUMETSAT Polar System SG (EPS-SG). Het volledige systeem, bestaande uit drie satellieten van beide typen, moet operationeel zijn van 2021 tot 2043.
MTG
Binnen het MTG-programma (METEOSAT Third Generation) van ESA worden twee geostationnaire satellietprototypes ontwikkeld voor het MTG-systeem van EUMETSAT: een beeldvormende satelliet (MTG-I) en een atmosferische monitoring satelliet (MTG-S). Het volledige systeem telt in totaal zes satellieten, twee MTG-S- en vier MTG-I-satellieten. Dankzij deze satellieten kan de continuïteit van de operationele meteorologische observaties vanuit de ruimte worden gewaarborgd. Het MTG-systeem zou meer dan 20 jaar operationeel moeten zijn, tot na 2040. De lancering van de twee eerste satellieten staat gepland voor 2021 (MTG-I) en 2023 (MTG-S). De MTG-S neemt bovendien het Copernicus-instrument Sentinel 4 mee aan boord.