Gepubliceerd op 19 juli 2024
Hoe satellietteledetectie mee de vinger aan de pols van onze planeet houdt
Maak kennis met Inge Jonckheere
Inge Jonckheere trad in maart van dit jaar in dienst bij ESA als het nieuwe hoofd Green Solutions bij de European Ruimtevaartorganisatie (ESA) in Frascati, Italië,. Ze leidt er de afdelingen Science, Applications, Innovation, en Industrial Competitiveness van ESA.
Ze is gepassioneerd door het gebruik van satellietgegevens om de toestand en dynamiek van de natuur in de wereld te bestuderen, en hoe deze worden beïnvloed door klimaatverandering, menselijke activiteiten en natuurrampen.
Ze heeft een achtergrond in aardobservatie en bio-ingenieur aan de KU Leuven. De voorbije 25 jaar waren haar professionele activiteiten gericht op het gebruik van teledetectie via satellieten om natuurlijke rijkdommen, koolstofvoorraden, biodiversiteit en ecosysteemdiensten te monitoren. De laatste 15 jaar was ze teamleider van het Remote Sensing (RS) team in het Forestry Department van de Food and Agriculture Organization (FAO) van de Verenigde Naties (VN) in Rome, Italië. Met dit team ondersteunde ze ontwikkelingslanden bij het beter beheren, bewaken en beschermen van hun natuurlijke hulpbronnen.
Een belangrijk instrument voor het monitoren van onze planeet
De natuur is van vitaal belang voor de gezondheid van onze planeet, omdat ze koolstof opslaat, zuurstof produceert, watercycli reguleert en de biodiversiteit ondersteunt.
Maar bossen bijvoorbeeld worden bedreigd door ontbossing, degradatie, branden, plagen en ziekten. Aardobservatie per satelliet kan helpen bij het volgen en beoordelen van de conditie en de veranderingen van bossen in tijd en in ruimte en tijdige waarschuwingen geven voor potentiële risico's en gevolgen. Inge en haar team gebruikten bijvoorbeeld satellietgegevens van ESA's Sentinel-2 en Sentinel-3 missies om bosbedekking en bostypen in kaart te brengen en om verstoringen van de bossen, zoals branden, houtkap en mijnbouw, te detecteren. Ze waren van plan om satellietgegevens van ESA's BIOMASS missie, die in de komende jaren gelanceerd zal worden, te gebruiken om bosbiomassa en koolstofvoorraden te schatten en om bosdynamiek, zoals groei en sterfte, te monitoren.
Het potentieel van aardobservatie per satelliet voor de monitoring van natuurlijke hulpbronnen ontsluiten
Een van de belangrijkste voordelen van satelliet-aardobservatie voor bosmonitoring is de levering van consistente, tijdige en nauwkeurige informatie op schalen variërend van lokaal tot mondiaal. Deze technologie verbetert niet alleen waarnemingen en metingen op de grond, maar ondersteunt ook de besluitvorming en beleidsontwikkeling voor het beheer en behoud van natuurlijke hulpbronnen.
De technologie heeft echter ook te maken met een aantal uitdagingen, zoals de complexiteit en diversiteit van ecosystemen, de invloed van atmosferische omstandigheden en bewolking. Daarnaast is het kalibreren en valideren van satellietgegevens met grondgegevens essentieel. In deze context hebben Inge en haar team nauw samengewerkt met andere wetenschappers, belanghebbenden en gebruikers, om deze uitdagingen te overwinnen en de kwaliteit en bruikbaarheid van satellietgegevens voor wereldwijde, nationale en regionale monitoring te verbeteren.
Wat brengt de toekomst?
Inge gelooft, samen met andere wetenschappers, dat aardobservatie per satelliet cruciaal zal blijven voor de monitoring van onze planeet, vooral met de komst van nieuwe technologieën en methoden. Ze hoopt dat deze technologie niet alleen het bewustzijn over het belang en de urgentie van natuurbescherming en -herstel zal vergroten, maar ook een belangrijke bijdrage zal leveren aan het bereiken van de wereldwijde doelen voor duurzame ontwikkeling en klimaatactie, en zal helpen de klimaatverandering te beteugelen.
Wat zijn de plannen van de Green Solutions Division en ESA?
ESA heeft onlangs de zogenaamde aardobservatiestrategie 2040 ontwikkeld. Het aardobservatieprogramma van ESA moet deze strategie uitvoeren om de Living Planet Challenges van ESA aan te pakken en zich aan te passen aan toekomstige herzieningen. De belangrijkste doelstellingen zijn:
- Waarnemen: Het ontwikkelen en leveren van waarnemingen om de complexiteit van onze planeet beter te begrijpen en de gezondheid ervan te monitoren;
- Begrijpen: Betere voorspellingen mogelijk maken van de fysieke interactie tussen de samenleving en het systeem aarde;
- Beslissen: Beleidsmakers en burgers informeren over de scenario's en gevolgen van politieke en economische beslissingen met betrekking tot onze thuisplaneet.
De visie van ESA is om de voordelen van aardobservatie voor wetenschap, maatschappij en economische groei in Europa te maximaliseren, hierbij geholpen door de Europese industrie.
Programma FutureEO
FutureEO is een uniek ESA-programma dat wetenschap, technologie en toepassingen integreert en de hele levenscyclus van missies bestrijkt, waarbij de oorspronkelijke verwachtingen vaak worden overtroffen. Het legt de basis voor de technologie en exploitatie van operationele EO-missies, waaronder meteorologische missies en Sentinels.
EO Science for Society
EO Science for Society is een kernactiviteit van het EOEP-FutureEO-1 Segment 2 en is ingebed in de Green Solutions Division. Het combineert de Europese aardwetenschap met andere disciplines en opkomende technologieën ten behoeve van de samenleving. De belangrijkste principes zijn:
- Activiteiten die worden aangestuurd door wetenschappelijke uitdagingen, maatschappelijke behoeften en mondiale agenda's voor een zo groot mogelijk publiek belang;
- Inspelen op behoeften en aanbevelingen van wetenschappelijke groepen, operationele gebruikersgemeenschappen en industrieën door middel van systematische raadpleging en participatie;
- Nationale programma’s en EU programma’s Horizon Europe, DestinE en Copernicus aanvullen en versterken;
- Gebruikmaken van geavanceerde technologieën zoals AI, OpenEO-platforms, gegevenskubussen, cloudcomputing, Big Data-analyse, open wetenschap en van burgerwetenschap.
Het ESA-programma is ontworpen om wetenschappelijke uitmuntendheid te garanderen, innovatieve toepassingen te stimuleren en het industriële concurrentievermogen te verbeteren. Door gebruik te maken van de nieuwste technologieën en een sterke dialoog met de wetenschappelijke gemeenschap te onderhouden, is deze gecoördineerde aanpak gericht op het maximaliseren van de maatschappelijke impact en voordelen van de Europese aardobservatiemiddelen.