Gepubliceerd op 20 december 2007
De bevolking van de regio van Noord-Kivu in de DRC wordt voortdurend bedreigd door twee nogal verschillende vulkanen, de Nyiragongo en de Nyamuragira.
De Nyiragongo, die reikt tot een hoogte van 3470 m, is een stratovulkaan, dat wil zeggen een vulkaan waarvan de vrij steile hellingen bestaan uit een opeenvolging van gestolde lava, versteende assen en bij voorbije erupties uitgeworpen gesteente. De activiteit van deze vulkaan wordt gekenmerkt door de onafgebroken uitstoot van gassen, een permanent lavameer waarvan de hoogte varieert en tijdens uitbarstingen door het uitstromen van spleetlava.
De Nyamuragira daarentegen is een schildvulkaan, die een brede krater heeft en een zeer zachte helling vertoont, gevormd door de accumulatie van gestolde lavastromen. Die lavastromen kunnen aanzienlijke afmetingen aannemen. Bij de Nyamuragira strekken ze zich uit over 1500 m². De Nyamuragira wordt beschouwd als de meest actieve vulkaan van het Afrikaanse continent met gemiddeld elke twee jaar een uitbarsting.
Landsatbeeld genomen op 31/01/2003 van de vulkanen Nyiragongo en Nyamuragira
in de provincie van Noord-Kivu in de Democratische Republiek Congo
Klik op de afbeelding om haar in volle resolutie te zien te krijgen op de website Earth Observatory
Het valskleurenbeeld van Landsat hierboven toont de twee vulkanen in januari 2003, ongeveer een jaar na een belangrijke uitbarsting van de Nyiragongo, gekenmerkt door een belangrijke lavastroom naar het zuiden, waarbij een deel van de stad Goma werd verwoest. Op dit beeld steekt het bruin-paars van de lavastromen zeer duidelijk af tegen het groen van de vegetatie. Het roze vlekje op de top van de Nyiragongo getuigt van de activiteit van de vulkaan en staat voor het lavameer; de sensor duidt er uitzonderlijk hoge temperaturen aan. De helwitte zones zijn wolken, waarschijnlijk ontstaan bij het vrijkomen van stoom uit de vulkaan. De helderblauwe zone komt eveneens overeen met vulkanische rook, hier uitzonderlijk rijk aan S02. De Nyiragongo is namelijk de vulkaan met de grootste S02-uitstoot in de wereld (17.000 tot 50.000 ton S02 per dag). Langsheen de oevers van het Kivumeer staan de bruin-mauve zones voor naakte bodem en bewoonde gebieden.
Satellietgegevens zijn samen met terreingegevens zeer nuttige werktuigen om de risico's met betrekking tot vulkanische activiteit en de gevolgen ervan op de bevolking te evalueren. Risico-identificatie en -beleid zijn essentieel in dit gebied, dat de gevolgen draagt van een bevolkingsexplosie die onder meer te maken heeft met de veiligheidsproblemen in het Masisigebied. Het is de ambitie van het GORISK-project van het Stereo II-programma, waarin de expertise van zeven onderzoekscentra wordt verenigd teneinde tot een beter inzicht te komen in de vulkanische en relevante andere verschijnselen. Deze studie omvat, naast landtechnieken, ook de studie van bodemvervormingen door gebruik te maken van interferometrieradar (InSAR) en het inzetten van hoge resolutie satellietbeelden om een Numeriek Terreinmodel te creëren, om breuken in kaart te brengen, om de lavastromen te modelleren maar ook om tot een adequate update van de cartografie van de bevolkte zones en de infrastructuren te komen. Vanuit geochemisch oogpunt integreert GORISK naast lucht- en wateranalyses ook de satellietgegevens afkomstig van andere teams, die actief werkzaam zijn in de opvolging van de rookpluimen van de Nyiragongo in het kader van het Europese NOVAC- NOVAC en het VISOR-project dat door de US National Science Foundation (NSF) wordt ondersteund.