Ondervoeding in Afrika
Elke dag sterven bijna 13.000 Afrikaanse kinderen voor hun vijfde verjaardag (Source: UNICEF global databases). Ondervoeding is een onderliggende oorzaak voor ongeveer de helft van alle kindersterfte. Ondanks de vooruitgang in landbouwproductie lijden nog steeds 200 miljoen mensen (een derde van de totale populatie) aan ondervoeding in Afrika bezuiden de Sahara.
Afrika is het heetste en tweede droogste continent ter wereld. Woestijnen en aride zones bedekken meer dan 60% van de totale oppervlakte en zoet water is ongelijk verdeeld over de landen en regio’s vanwege de variabiliteit in neerslagpatronen. Slechts 10% van de potentiële landbouwgronden wordt voor landbouw uitgebaat en het landbouwpotentieel van meer dan een kwart van deze bodems is laag.
Knowing that 95% of Africa's agriculture is rain-fed, water scarcity is obviously a major cause of hunger. But Africa combines a range of other environmental and human factors that underlie this situation:
Aangezien 95% van de Afrikaanse landbouw afhangt van regenwater is waterschaarste duidelijk een hoofdoorzaak van honger. Maar Afrika combineert een heel scala aan andere omgevings- en menselijke factoren die aan de basis van deze situatie liggen:
- Een gemiddelde bevolkingsgroei van 2,32%, bijna het dubbele van de wereldwijde gemiddelde groei van 1,24% per jaar (VN 2007);
- Gedegradeerde bodems en het ontbreken van meststoffengebruik: er wordt geschat dat 65% van het Afrikaanse landbouwareaal is aangetast door erosie en/of chemische en fysische schade. 31% van de Afrikaanse weidegrond en 19% van de wouden en beboste gebieden worden eveneens beschouwd als aangetast (FAO 2005);
- Slechte infrastructuur (slechts 4% van de landbouwgrond wordt bevloeid) en slecht ontwikkelde markten;
- Gebrekkige investeringen in onderzoek en ontwikkeling van de landbouw;
- Verspreiding van HIV/AIDS (landbouwgebonden kennis geraakt verloren aangezien mensen sterven voor ze hun kennis kunnen doorgeven aan de volgende generatie);
- Conflicten, waardoor de voedselvoorziening van miljoenen bedreigd wordt doordat boeren van hun land verdreven worden;
- Wereldwijde toename van de voedselprijzen: voor elk procent toename in voedselprijs daalt het voedselverbruik in ontwikkelingslanden met 0,75%. En terwijl de uitgaven aan voedsel van een Amerikaans gezin slechts 10% van het budget uitmaken, beslaat dit in Afrika bezuiden de Sahara 60% van het gezinsinkomen.
Stijgende prijzen hebben nog eens 75 miljoen mensen onder de hongergrens geduwd, waardoor het geschatte aantal ondervoede mensen wereldwijd in 2007 neerkwam op 923 miljoen. Hoge voedselprijzen hebben de voorheen positieve trend in de richting van de milleniumdoelstelling, om het aandeel honger lijdende mensen wereldwijd te halveren tegen 2015, omgekeerd.
Afrika heeft 14% van de wereldbevolking maar telt voor slechts 3% van de globale energieconsumptie - Bron: FAO
Gevolgen van de klimaatverandering
Hoewel Afrika slechts zo’n 3,8% bijdraagt aan de totale uitstoot van broeikasgassen, wordt voorspeld dat haar inwoners onevenredig veel zullen lijden onder de gevolgen van klimaatverandering. Afrikaanse landen zijn bij de meest kwetsbare voor klimaatverandering omwille van een warmer klimaat, meer blootstelling aan regen, verarmde bodems en overstromingsvlakten. De negatieve effecten van klimaatverandering gaan van droogte en woestijnvorming tot frequentere en ernstiger stormen, intense regens en overstromingen.
95% van de Afrikaanse landbouw wordt gevoed door de regen, waardoor de Afrikaanse boeren vatbaar zijn voor klimaatvariaties en -verandering. Een rapport schat dat vanwege de gevolgen van klimaatverandering het aantal ondervoede mensen in Afrika bezuiden de Sahara zal verdriedubbeld zijn tussen 1990 en 2080.
Gezien de economische beperkingen is de mogelijkheid van Afrika om aan te passen aan klimaatverandering relatief beperkt, waardoor de potentiële impact van elke verandering in het milieu extreem intens wordt. In veel gebieden kunnen minieme veranderingen in neerslag en beschikbaarheid van water dramatische gevolgen hebben voor de landbouwproductie en voedselveiligheid in het algemeen.
Voorspelde veranderingen in landbouwproductiviteit tengevolge klimaatverandering (Bron: WRI)
Bronnen
Africa Atlas of our changing environment - UNEP
Africa: Food Security Hostage to Climate Trends - allAfrica.com
Food Security and Nutrition Trends in West Africa - Challenges and the Way Forewards - FAO
Monitoring the situation of children and women: a special focus - UNICEF
The Millennium Development Goals Report - UN
The State of Africa’s Children 2008 - UNICEF
Undernourishment around the world - FAO
Deze pagina werd geschreven in 2009, als extra informatie voor de posterserie "10 years of Imaging the Earth"